Her sanayi devrimi bir küreselleşme dalgasına neden oldu. İlk dalga, buhar motoru ve endüstriyel dokuma makinesi gibi yeniliklerden kaynaklandı. İkinci dalga, arabalar ve uçaklar sayesinde oldu. Üçüncüsü ise dijital devrimle yayılmaya devam ediyor!
Dijital devrim tarafından yönlendirilen dördüncü bir dalgaya doğru yol alırken, küreselleşmenin yararlı bir güç olup olmadığı konusunda tartışmalar da devam ediyor. Belki de ekonomik büyüme güçlenecek ve insanların yaşamlarını iyileştirmek için fikirlerin yayılması sağlanacak; belki de seçkinler ile geri kalanlar arasındaki uçurumu genişleterek toplumu sarsacak. Küreselleşme, artan ticaret faaliyetleri ve düşük fiyatlar ile sonuçlanacaktır. Bununla birlikte farklı ticaret ve yatırım stratejileri benimseyen ülkeler arasındaki rekabet de artacaktır.
Peki bu etkiler nasıl netleşir? Küreselleşmenin olumlu ve olumsuz etkileri nelerdir? İşte, Uluslararası Para Fonu (IMF) Başekonomisti Gita Gopinath bizler için açıklıyor:
Röportajın linkine ulaşmak için lütfen tıklayınız.
Küreselleşmenin avantajları nelerdir?
Küreselleşmenin avantajları aynı zamanda teknolojik gelişimin avantajlarıdır. Her ikisinin de ülkelerdeki üretimi ve verimliliği artırması, daha fazla iş imkanı ve ücret artışı yaratması ve dünya ekonomisindeki ürün fiyatlarını düşürmesi gibi birbirine çok benzer etkileri var.
Birinin günlük yaşamında hissedebileceği küreselleşme avantajları nelerdir?
Uluslararası ticaretin değerinin anlaşıldığını düşünmüyorum. Tüketilen ürünlerin fiyatlarının düşmesi, insanların günlük hayatını etkileyecektir. Yani satın alınan günlük şeylere bakarsanız; çamaşır makinesi, araba hatta giyim sektörü gibi uluslararası ticaretten etkilenen malların fiyatlarında bir düşüş yaşandığını görebilirsiniz. Dünya üzerindeki birçok insan için daha uygun hale geldiler.
Son 30 yılda, gelişmiş ekonomiler küreselleşmeden nasıl faydalandı?
Hem gelişmiş ekonomiler hem de gelişmekte olan ekonomiler; daha yüksek verimlilik, daha fazla iş yaratma ve daha yüksek ücret alma açısından genel olarak fayda sağladılar. Her zaman bildiğimiz gibi küreselleşme, teknoloji ile doğrulanıyor. Mutlaka bazı kazananlar ve kaybedenler olacaktır. Topluluklar arasında da fazla ticaret entegrasyonu sonucunda kaybedenler oluyor. Şu an uluslararası ticaretten hoşnutsuzluk duyduğumuz tek şey bu oluyor.
En büyük kaybı kimler yaşıyor?
Uluslararası ticaret alanında en büyük kaybedenler, farklı bir pazarda daha ucuza aynı yeteneklere sahip rakibi olanlardır. Amerika Birleşik Devletleri örneğini verirsek eğer kaybedenler imalat sektöründe çalışanlar olur. Çünkü imalat sektöründeki işler, emeğin çok daha ucuz olduğu ülkelerde taşeronlaştırılmış durumda bulunuyor.
Öte yandan, gelişmekte olan ülkelerde dışarıdan daha ucuza sermaye-yoğun mallar ithal edilmektedir. Eğer gelişmekte olan bir ülkede sermaye-yoğun mal üreticisi iseniz, rekabet yüzünden kaybetme eğilimindesinizdir.
Uluslararası ticarette durum budur; üretim, üretimin en verimli olduğu yere gider. Bu nedenle herhangi bir ülkedeki insanlar bu tür bir rekabete maruz kaldıklarında bazıları kazanır, bazıları kaybeder.
Bir ekonomist olarak bir karara varmak mümkün mü? Bu küreselleşmiş ticaret dalgası net bir pozitif mi yoksa net bir negatif mi oldu?
Bir ülkenin gelirine, satın alma gücüne, halkının ödediği fiyatlar üzerindeki genel etkisinin bir ölçütüne bakacağınızı söylerseniz, genel olarak, tüm puanların pozitif olduğuna işaret ettiğimize dair kanıtları düşünüyorum.
Şimdi, soruyu şu şekilde çerçevelerseniz, uluslararası ticaret ABD’deki imalat işçisi için iyi oldu mu? O zaman bunun cevabı “tam değil” olacaktır; onlar için iş ve ücretler açısından çok pahalıydı.
Bir sonraki küreselleşme dalgasının daha iyi bir gelecek sunması konusunda ne kadar iyimsersiniz?
Birkaç noktaya değineceğim; ilk olarak, önceki küreselleşme dalgaları çok sayıda insanı yoksulluktan kurtarmakta oldukça başarılı oldu. Bu yüzden bunu takdir etmeliyiz.
İkincisi, herhangi bir küreselleşme biçiminin kazananları ve kaybedenleri olacaktır. Dolayısıyla en mükemmel ve en uygun uluslararası ticaret anlaşmalarına sahip olsanız bile, yeni bir teknoloji geliştirildiğinde rekabet nedeniyle kaybedilenler her zaman olacaktır. Eğer bir sonraki küreselleşme dalgasının daha da başarılı olmasını istiyorsak, bunun dışlananlara yardım edecek iyi ve sağlam iç politikalarla desteklenmesi sağlamalıyız.