Mart 2023’te yayınlanan, moda sektöründeki 43 hazır giyim şirketinin ve genel olarak endüstrinin değerlendirildiği raporda taahhütlerin verildiği 2030 yılına çok az vakit kalmışken mevcut durum pek iç açıcı gözükmüyor.
Ekim 2022’de Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UN Environment Program- UNEP), şu anda “1,5°C’ye giden inandırıcı bir yol bulunmadığı” ve mevcut iklim vaatlerinin felaket boyutundaki iklim değişikliğini önlemek için hala yeterli olmadığı konusunda sert bir uyarıda bulundu. Kuruluş, ekonomilerimizi ve toplumlarımızı dramatik karbon salımı kesintileri elde edecek şekilde reforme etmek için hükümet ve endüstri tarafından hızlı ve acil iklim eylemi çağrısında bulundu. Küresel karbon salımlarının %2-8’ine neden olan moda endüstrisi, iklim üzerindeki muazzam etkisi ve yol açtığı zararlar konusunda henüz sorumluluk almış değil.
Stand.earth tarafından 2021 yılında yapılan bir derinlemesine analiz, 47 büyük moda şirketinin fosil yakıtları tedarik zincirlerinden çıkarma konusunda liderlik gösteremediğini ortaya koymuştu. Ağustos 2021’de yayınlanan Fosilsiz Moda Karnesi, moda endüstrisinin Paris Anlaşması doğrultusunda 2030 yılına kadar karbon salımlarını azaltmak için fosil yakıtları aşamalı olarak ortadan kaldırma çabalarını hızla artırması gerektiği sonucuna varmıştı.
Mart ayında yayınlanan Fosilsiz Moda Karnesi 2023, 43 küresel hazır giyim ve ayakkabı şirketinin karbon ayak izlerini 1,5°C karbon salımı yolu doğrultusunda azaltmak için kaydettikleri ilerlemeyi değerlendirerek 2021 Karnesini temel aldı. Başlıca hızlı moda, atletik, outdoor, perakende, lüks giyim ve ayakkabı şirketleri için beş kategorideki performanslarına dayalı olarak tedarik zincirinin karbonsuzlaştırılmasının temel yönleri hakkında güncellenmiş bir kıyaslama sağladı:
- -İklim taahhütleri ve şeffaflık
- -Yenilenebilir ve enerji tasarruflu üretim
- -Yenilenebilir enerji savunuculuğu
- -Düşük karbonlu ve daha uzun ömürlü malzemeler
- -Daha çevreci nakliye
2023 Karnesi, harekete geçmek için daha fazla taahhütte bulunan bir endüstri olduğunu, ancak tedarik zincirinin karbonsuzlaştırılması yönünde hala sadece küçük adımlar atıldığını ortaya koydu. Genel anlamda son 18 ayda kaydedilen ilerleme son derece yetersiz. Değerlendirilen toplam 43 şirketin %51’inin genel not ortalaması D (D- ila D+) aralığındayken %32’sinin C aralığında (C- ila C+) olduğu görülüyor. Sadece bir şirket (H&M) ise B- notu almış bulunmakta. Hedeflenen %55’lik salım azaltımına sadece yedi yıl (2030) kalmasına rağmen, altı şirketin F notu aldığı görülüyor.
Değerlendirmeye göre sıralamadaki ilk on şirket aşağıdaki gibi:
Sera gazı salımları, pandemi öncesi seviyelere kıyasla ortalama olarak artıyor.
Üretim, aşırı derecede karbon salımı yaratmaya yoğun olarak devam ediyor. Karbonsuzlaştırma hedefleri etkili eylemlere dönüştürülemedi. Devam eden karbon salımlarındaki artış kısmen, markaların çoğunun kömür ve diğer fosil yakıtları aşamalı olarak terk etmeye ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yeterince hızlı bir şekilde geçmeye öncelik vermedeki başarısızlığını yansıtıyor.
Markaların çoğunluğu, bu göze çarpan tedarik zinciri bilgilerini kamuya açıklamak konusunda istekli değil.
Bu bilgiler arasında, tedarik zincirlerinde kullanılan fosil yakıt ve yenilenebilir enerji karışımına ilişkin güncellemeler; hammadde karışımları ve tedarikçilerine ilişkin ayrıntılar; kısa vadeli zorlukları hafifletmek için tedarikçilere eğitim, mali veya diğer desteklerin sağlanması da dahil olmak üzere tedarik zinciri katılımlarının ilgili yönleri yer alıyor. Rapora göre markaların üçte ikisinden fazlası, tedarikçilerine daha çevreci seçimler yapmaları için yeterli bilgi, destek ve kaynak sağlamıyor.
Markalar, işlenmemiş polyester gibi fosil yakıtlardan elde edilen elyafların kullanımını bırakmakta yavaş davranıyor.
Büyük moda şirketleri, ürün döngüselliğini büyük ölçekte artırma ve aşırı üretimle mücadele etme konusunda sözde hizmet vermekten öteye gitmiyor. Sentetik kumaşlar, tekstilde kullanılan tüm malzemelerin %69’unu oluşturuyor ve 2030 yılına kadar %75’ini oluşturacağı tahmin ediliyor. Polyester, naylon ve akrilik gibi sentetik elyafların yüksek karbon ayak izi göz önüne alındığında, bitki bazlı ve daha uzun ömürlü malzemeler kullanmanın ve sentetik elyaflara olan talebi azaltmanın, sürdürülebilir moda yaratmanın en önemli bileşenleri olduğu gözler önüne seriliyor.
Büyük moda markalarının, karbonsuzlaştırma konusunda acil ve adil bir şekilde hareket etmeyerek iklim sorumluluklarını yerine getirmedikleri bir gerçek.
2022 yılında Vietnam, Kamboçya, Çin ve Bangladeş gibi başlıca üretici ülkelerden yapılan ihracatın 2021 yılına göre önemli ölçüde arttığı görülüyor. Enerji talebi artarken markaların yenilenebilir enerjiye geçişi desteklememesi, fosil yakıt altyapısını daha da güçlendirecek ve zararlı sağlık ve iklim etkilerini önümüzdeki on yıllar boyunca da sürdürecek gibi görünüyor. Büyük moda şirketleri, tedarik zincirlerindeki üretim süreçlerinin neden olduğu artan sera gazı salımlarından ve kirlilikten on yıllardır kâr elde ediyor. Tam da bu nedenle, bu moda markalarının, adil bir enerji dönüşümünü finanse etme ve ilerletme sorumluluğuna sahip olduğu bir gerçek.
Fosil yakıtlardan yenilenebilir enerji kullanımına doğru hızlı ve adil bir enerji geçişi sağlamak için çok taraflı kuruluşlar ve hükümetler tarafından uygulanan sağlam politika ve yasal önlemler gerekli.
Sektörde güçlü bir liderliğe şiddetle ihtiyaç duyulmakta ancak bu gelişmenin çok yavaş olduğu ortada. 2023 Karnesi tarafından rapor edilen bu veriler, moda şirketlerinin ve endüstri öncülüğündeki kuruluşların gönüllü taahhütlerinin artık yeterli olmadığının bir kanıtı.
Kaynak: S360Mag
Görsel: Al Jeezera
COMMENTS