Üreyen Kuş Atlası, kuşların doğanın her yerinde olmasından hareketle Türkiye sınırlarında üreyen kuş türlerine dair bilgi toplamayı ve bu bilgileri vatandaş katılımıyla haritalaştırmayı hedeflemektedir.
Vatandaş Bilimi, kısaca ana akım bilim araştırmalarına alternatif, bilginin kaynağının halk olduğu bilimsel araştırmalardır. Temelde halk katılımlı bilim olarak da adlandırılan Vatandaş Bilimi; yürütülen araştırmaların iç denetimsizliklerinden ötürü hata barındırabilecek yapısına rağmen entelektüel ve teknik birikime sahip vatandaşların bilgilerini aktarıp paylaşacağı bir platform yaratmasından dolayı giderek önem kazanmaktadır.
Bu doğrultuda, Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye) adı altında ve Avrupa Kuş Sayım Konseyi (EBCC) desteğiyle yürütülen Üreyen Kuş Atlası Projesi Türkiye’de bugüne kadar çok az sayıda yapılan büyük ölçekli kuş araştırması için yerel kuş gözlemcileriyle ortaklık kurarak Türkiye’de vatandaş biliminin en iyi örneklerinden biri olmuştur.
Üreyen Kuş Atlası Projesi nedir?
Türkiye çapında üreyen kuş türleri hakkında bilgi toplayıp bu kuşların dağılımını haritalandırmayı amaçlayan proje 2014 yılında hayata geçirildi. Kapsamlı bir veri tabanı oluşturmaya çalışan proje bu yönde Türkiye’yi 333 tane 50×50 km büyüklüğündeki alanlara bölerek her bir alanda çalışacak yerel kuş gözlemcileri ile işbirlikleri kurmaktadırlar. Proje KuşBank, Trakuş gibi siteler ve sosyal medya aracılığıyla daha fazla kuş gözlemcisine ulaşmaya çalışmaktadır.
2018’e kadar 333 alınının 160’ını tamamlamayı hedefleyen Üreyen Kuş Atlası Projesi’nin WWf-Türkiye adına yürütücülüğünü yapan çekirdek ekipte Kerem Ali Boyla, Dilek Şahin ve Lider Sinav yer almaktadır.
Türkiye’de gerçekleştirilecek kuş araştırmaları ve alan koruma çalışmalarına temel olması beklenen Üreyen Kuş Atlası’nı değerli kılanın bu öncüllüğünün ötesinde kuşların doğadaki besin zincirinde üst sıralarda yer alması yatmaktadır. Kuşlar hakkında edinilen bilgi böylece zincirin alt basamakları hakkında da önemli detayların bilinirliğini sağlamaktadır. Ayrıca kuşların hareket alanının dünyanın her yerini kapsaması bilgiye ulaşmayı kolaylaştırmaktadır.
Fotoğraf: Cenk Polat